Niedosłuch to schorzenie, które dotyczy wielu osób, niezależnie od wieku lub płci. Co więcej, często pozostaje niezauważone przez długi czas. Trafnie zostało opisane przez prof. Piotra H. Skarżyńskiego:
„Ubytki słuchu nie wybierają sobie ofiar, co więcej, bardzo często przez długi czas pozostają niewidoczne. Małe dziecko przecież nie powie, że gorzej słyszy. Może nawet nie wiedzieć, co to znaczy „gorzej słyszeć”, bo nigdy mogło nie słyszeć inaczej. Bywa, że rodzice szukają wymówek „ktoś za cicho mówi” albo „ktoś mówi niewyraźnie. Dorośli równie często bagatelizują problem niedosłuchu i stosują takie same wymówki „mówisz za cicho”, „w telewizji mówią niewyraźnie, kiedyś lepiej uczyli dykcji”. Ponadto prof. Skarżyński podkreśla: „Niedosłuch związany z wiekiem może pojawić się już w czwartej dekadzie życia i pogłębiać się stopniowo, osiągając różny poziom w następnych okresach życia. Szacuje się, że dotyczy ok. 50% osób po 65 roku życia, statystycznie częściej mężczyzn niż kobiet. To poważny problem społeczny, gdyż kłopoty ze słuchem prowadzą u seniorów do wyobcowania, depresji, zaburzeń funkcji poznawczych czy epizodów zaburzeń pamięci. W takich sytuacjach w celu kompensacji niedosłuchu, można na przykład zastosować aparat słuchowy.
Niedosłuch można zidentyfikować na podstawie różnych objawów. Warto zwrócić uwagę na następujące symptomy:
- Trudności w zrozumieniu mowy: Osoba z niedosłuchem może mieć trudności w rozumieniu słów i zdań, zwłaszcza w głośnym otoczeniu (np. koncert, impreza domowa).
- Głośna telewizja i radio: Jeśli ktoś zwiększa głośność telewizora lub radia, by usłyszeć dźwięki, które inni uważają za dobrze słyszalne, może to być oznaką niedosłuchu.
- Izolacja społeczna: Osoby z niedosłuchem często wycofują się z aktywności społecznych, ponieważ mają trudności z komunikacją.
- Trudności w prowadzeniu rozmów telefonicznych: Rozmowy telefoniczne mogą być uciążliwe lub niemożliwe do przeprowadzenia.
- Dzielenie słów: Osoby z niedosłuchem mogą mylić podobne słowa lub prosić o częste powtarzanie wypowiedzi.
Szczególnie ważne jest wczesne rozpoznanie niedosłuchu u dziecka, ponieważ im wcześniej zidentyfikowany zostanie ten problem, tym szybciej można rozpocząć odpowiednie leczenie. Kilka poniższych wskazówek może pomóc rodzicom i opiekunom rozpoznać zaburzenia słuchu u malucha:
- Czy dziecko reaguje na dźwięki w swoim otoczeniu, takie jak dzwonienie telefonu, dzwonek do drzwi, dźwięki zwierząt itp.?
- Czy ma opóźnienie w rozwoju mowy i języka?
- Czy wydaje się być zdezorientowane w głośnych miejscach?
- Czy w rodzinie dziecka są przypadki niedosłuchu lub innych problemów ze słuchem? (często istnieje genetyczna skłonność do tego rodzaju problemów).
W zależności od lokalizacji uszkodzenia słuchu wyróżniono kilka rodzajów niedosłuchu:
- Niedosłuch przewodzeniowy: Dotyczy uszkodzenia przewodzącego dźwięk przez ucho zewnętrzne lub środkowe.
- Niedosłuch odbiorczy: Wynika z uszkodzenia receptorów słuchowych w uchu wewnętrznym.
- Niedosłuch centralny: Związany z problemami w przetwarzaniu dźwięków przez mózg.
- Niedosłuch mieszany: To połączenie niedosłuchu przewodzeniowego i odbiorczego.
Czy niedosłuch może się cofnąć?
Jeżeli chodzi o niedosłuch odbiorczy, to niestety zwykle nie cofa się. Jednak w przypadku niedosłuchu przewodzeniowego, istnieje szansa na poprawę słuchu, na przykład za pomocą leczenia lub zabiegu chirurgicznego.
Stopnie niedosłuchu mogą być różne, od lekkiego po głęboki. Są one określane na podstawie wyników badania audiometrycznego.
Czy mam niedosłuch? Jeśli zauważyłeś u siebie lub u bliskiej osoby objawy niedosłuchu, to pierwszym krokiem jest konsultacja z lekarzem laryngologiem lub audiologiem. Badania audiometryczne pozwolą określić stopień i rodzaj niedosłuchu oraz pozwolą wdrożyć odpowiednie leczenie: farmakologiczne, operacyjne lub też zastosowanie aparatu słuchowego. Warto pamiętać, że diagnoza i leczenie niedosłuchu to istotne elementy poprawiające jakość życia osób z tym schorzeniem.
„Aparaty słuchowe to, mówiąc najprościej, miniaturowe komputery zaprojektowane do przywracania słuchu osobom, które go utraciły.” Jakie możliwości oferuje najnowocześniejsza technologia wyjaśnia Andrzej Pastuszak, otorynolaryngolog z Centrum Słuchu i Mowy MEDINCUS. „Aparaty można stosować – niezależnie od wieku czy też powodu utraty słuchu. Dobór odpowiedniego aparatu to zadanie protetyka słuchu (specjalisty zajmującego się aparatami słuchowymi). Zdecydowanie nie wolno kupować aparatu bez szczegółowych badań przeprowadzonych w gabinecie i specjalistycznej konsultacji z otolaryngologiem. Korzystanie ze źle dobranego urządzenia przyniesie więcej szkód niż pożytku”.
Aparaty słuchowe są rozwiązaniem, które znacząco poprawiają jakość życia osób z niedosłuchem. Dzięki nim można odzyskać zdolność do słyszenia i komunikowania się, a dobranie odpowiedniego aparatu słuchowego jest kluczowe!
Wyróżnia się dwa główne rodzaje aparatów słuchowych:
- Aparaty zauszne (nauszne): Umieszczane za uchem, są widoczne, ale oferują lepszą jakość dźwięku i są łatwiejsze w obsłudze.
- Aparat Słuchowy System FM: W przypadku osób mających trudności z rozumieniem mowy w głośnym otoczeniu, aparat słuchowy z systemem FM może być najlepszym rozwiązaniem. System FM umożliwia bezprzewodową transmisję dźwięku z mikrofonu bezpośrednio do aparatu słuchowego, eliminując efekt echa i szumów tła.
- Aparaty wewnątrzuszne: Umieszczane w uchu, są mniej widoczne, mogą być bardziej komfortowe i dyskretne.
Jaki aparat słuchowy wybrać? Jak już wspomniano na rynku dostępne są różne rodzaje aparatów słuchowych, a przy ich wyborze warto wziąć pod uwagę kilka kryteriów:
- Dopasowanie: Każdy aparat słuchowy powinien być dopasowany do indywidualnych potrzeb pacjenta. Dlatego istotna jest konsultacja z audiologiem lub otolaryngologiem i protetykiem słuchu, który pomoże wybrać odpowiedni model.
- Funkcje: Najnowocześniejsze aparaty słuchowe oferują wiele zaawansowanych funkcji, takich jak redukcja szumów, łączność z urządzeniami mobilnymi (połączenie z telefonem komórkowym), czy możliwość dostosowania do różnych sytuacji akustycznych (duże lub małe pomieszczenia; hałas lub cisza).
- Komfort noszenia: Aparat słuchowy powinien być wygodny w noszeniu przez wiele godzin dziennie.
- Koszty: Ceny aparatów słuchowych są zróżnicowane. Istnieją zarówno droższe, jak i tańsze modele. Warto jednak pamiętać, że “tanie aparaty słuchowe” czy szeroko reklamowane „wzmacniacze słuchu” nie gwarantują skuteczności i są odradzane przez specjalistów.
A zatem, jakie aparaty słuchowe wybrać? Nie ma identycznej odpowiedzi dla każdego pacjenta. Aby niedosłuch oraz objawy z nim związane zostały zminimalizowane, aparaty słuchowe muszą być odpowiednio dobrane i dostosowane. Istotne jest zatem spersonalizowane podejście, które pozwoli znacząco poprawić codzienne funkcjonowanie i komunikację osoby niedosłyszącej.
Dobry aparat słuchowy to taki, który spełnia indywidualne potrzeby pacjenta – np. mały aparat z drobnymi elementami może być ciężki w codziennej obsłudze dla osoby starszej, mniej sprawnej manualnie; skomplikowane ustawiania (np. przez aplikację) mogą być trudne w obsłudze dla seniora; dla dziecka może być np. ważny kolor obudowy – wszystkie te aspekty warto przedyskutować z protetykiem słuchu.
Ile kosztuje dobry aparat słuchowy? Najdroższy aparat słuchowy niekoniecznie oznacza, że jest najlepszym rozwiązaniem dla danego pacjenta. Najważniejsze jest dopasowanie i skuteczność w poprawie słuchu oraz jakość dźwięku generowana przez urządzenie oraz komfort pacjenta. Ceny nowoczesnych aparatów mogą się wahać w granicach od kilku do kilkunastu tysięcy za sztukę.
Jeśli masz wątpliwości co do swojego słuchu lub potrzebujesz porady w wyborze aparatu słuchowego, skonsultuj się z lekarzem otolaryngologiem lub audiologiem, którzy pomogą Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie. Nie odkładaj tego na później, ponieważ poprawa jakości słuchu może znacząco poprawić jakość Twojego życia!
